Tradicionlano stočarstvo
Samo zaštićeno područje Tišina i njegovo okruženje predstavlja ekosisteme u kojima je opstanak divljih vrsta usko povezan za tradicionalnom, ekstenzivnom i održivom poljoprivredom. U Zaštićenom staništu i njegovom neposrednom okruženju danas se uspješno sprovodi tradicionalno stočarstvo – ispaša goveda starih rasa (podolsko goveče) i drugih ekstenzivnih rasa stoke (limuzin, šarole, angus) na otvorenom, odnosno u sistemu uzgoja „krava-tele“. Ova atraktivna stada pored toga što održavaju ekosistem vitalnim i sprečavaju zarastanje travnjaka, obogaćuju genetičku raznovrsnost Posavine i cijelog regiona, a i povećavaju turističku atraktivnost Zaštićenog područja Tišina i opština Šamac i Domaljevac.
U prošlosti su na ovom području pasle hiljade grla tradicionalnih rasa domaćih životinja (goveda posavske gulje, posavski konji, svinja šiška i mangulica, slavonska guska i dr.). Na Odmutskom polju i oko rijeke Save, autohtonu livadsku vegetaciju održavala je ispaša sve do 80-ih godina prošlog vijeka. Zabilježeno je da su iz okolnih sela mještani na Odmutu napasali blizu hiljadu grla goveda. Koliko je uzgoj stoke opao ilustruje činjenica da danas u selu Grebnice u uzgoju postoje samo 2 grla goveda. Osim krava stanovništvo je uzgajalo i svinje, koje su takođe bile puštane po poljima, šumama i u okolini bara. Tokom druge polovine 20-og vijeka u Grebnicama je, bilo 40-50 konja, dok danas u istom selu postoje 2. Trenutno u selu Tursinovac samo jedno domaćinstvo uzgaja ovce.
Bik podolskog govečeta iz Posavine (1898. godine) (preuzeto sa: FB History of domestic animals, rural life and nature)
Nestankom nekih izvornih i zaštićenih rasa domaćih životinja dolazi do smanjenja biološke raznovrsnosti kako u poljoprivredi, tako i u ukupnoj biološkoj raznovrsnosti ekosistema. Nekadašnje livade, pašnjake, posavske hrastove šume, bare i močvare zamijenile su ili zarasle šikare ili nepregledne oranice koje se intenzivno obrađuju mehanizacijom i masovnom upotrebom hemijskih sredstava.
Zaštita biološke raznovrsnosti podrazumijeva i očuvanje izvornih autohtonih rasa domaćih životinja koje su prilagođene našem podneblju i otpornije na bolesti, promjene klime, manjak hrane. Stare rase domaćih životinja kao podolsko goveče, crna slavonska svinja, mangulica, slavonska guska, posavski gonič i authotne sorte biljaka sastavni su dio pejzaža i staništa, čak simbol posavskog kraja.
Kroz projekat Revitalizacija vlažnih livada i pašnjaka u sklopu močvarno-barskog kompleksa Tišina koji su sproveli Društvo za istraživanje i zaštitu biodiverziteta i OD Naše ptice izvršen je pionirski poduhvat vraćanja duga prirodi kroz stvaranje travnatih staništa za ugrožene biljne i životinjske vrste ZS Tišina preko oživljavanja održive, djelimično tradicionalne, poljoprivrede i uzgoja starih rasa stoke, prije svega slavonsko-srijemskog podolca. Ova stara rasa uticala je na stvaranje posavskog govečeta ili posavske gulje koja je izumrla u prošlom vijeku u BiH. Prodorom simentalaca, posavska gulja je poslužila kao osnova za stvaranje domaćeg šarenog govečeta koje je i danas rasprostranjeno u cijeloj BiH.
Podolska goveda su inače odlično prilagođena na život uz vlažne močvarne terene, gdje čiste teren od strane i invazivne vegetacije i sprečavaju zarastanje pašnjaka koji su važni ekosistemi i za druge vrste biljaka i životinja i za ljude. Tako tradicionalna ispaša goveda u okruženju Zaštićenog staništa Tišina danas ima važnu ulogu u aktivnoj zaštiti prirode ovog područja i održavanju travnate vegetacije niskom što je važno za mnoge ptice močvarice, insekte, divljač, razne vrste biljaka i dr.
Ispaša krava počinje u proljeće kada su pašnjaci suvi da se može po njima hodati. U slučaju visokog proljetnog vodostaja stoka se istjeruje na suve nepoplavljene dijelove. Košenje počinje od kraja juna i traje do kraja ljeta. Veći dio livada kosi samo jednom godišnje. Dijelovi uz baru Odmut i uski pojas uz baru Tišina koji plave se ne kose nego se koriste za ispašu podolskih goveda. Krupna stoka je na ispaši cijelo ljeto sve do kasne jeseni tj. dok ne krenu niske temperature i poplave u nižim dijelovima. Preko zime stoka se prihranjuje sijenom i zrnastom i koncentrovanom hranom (komercjalne rase).
Trenutno se ni na nivou Republike Srpske ni na nivou Federacije BiH ne izdvajaju nikakve sredstva namijenjena podsticajima uzgoja ove tradicionalne rase niti postji Program uzgoja ove stare rase što otežava uzgoj i ne stvara dobru perspektivu za povećanje broja uzgajivača, brendiranje i plasman proizvoda od ovih goveda na tržištu.
Autor teksta: Jovica Sjeničić